Impasse de la Poupée

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

L'Impasse du Dragon, appelée actuellement Impasse de la Poupée (en néerlandais: Poppegang), est une impasse donnant à Bruxelles dans le numéro 19 de la rue du Marché aux Fromages.

L'impasse du Dragon à Bruxelles, devenue actuellement "Impasse de la Poupée". C'était là, suivant la légende, que le dragon, tué par Saint Géry, avait son antre.

Historique[modifier | modifier le code]

Le nom véritable de cette très antique venelle était impasse du Dragon[1] ou allée du Dragon, en néerlandais Draeckenganck ou parfois Draeckstraetien.

Au XVIIIe siècle on l'appelait parfois également "allée du Dragon de Fer"[2] car lors du bombardement de 1695, la maison du Dragon, située rue du Marché aux Fromages, avait été détruite et sur son emplacement ainsi que sur celui de la maison à sa droite appelée den Cleijnen Draeck appelée ensuite de Witte Roose, avait été construite en 1709 sur un grand terrain[3] une nouvelle belle et grande maison (een groote schone nieuwe huys) appelée "Den Eyseren Draeck" ou "Dragon de Fer" d'où pendait comme disent les wijckboecken un dragon de fer: "waer hangt een eyseren draeck"[4]. Cette vaste maison de maître située aux actuels n°15 et 17 a été entièrement défigurée en 1882 quand son rez-de-chaussée a été transformé en rez-de-chaussée commercial et sa façade déformée.

Ce nom plonge son origine dans l'histoire la plus ancienne de Bruxelles puisque, selon la tradition, cette impasse est située au lieu même où Saint Géry vainquit le Dragon qui semait la terreur sur le territoire de la future cité et dont l'antre était situé à cet endroit près du ruisseau appelé Smaelbeek[5].

Elle porte désormais le nom plus prosaïque d'impasse de la Poupée en vertu d'un supplément à l'arrêté communal du .

Ce nom lui aurait été donné à cause des marchands de jouets et de poupées en bois qui y habitaient au XIXe siècle.

Bibliographie[modifier | modifier le code]

  • Eugène Bochart, Dictionnaire historique des rues, places...de Bruxelles, Bruxelles, 1853.
  • Victor Devogel, Légendes bruxelloises, illustrations de C.-J. Van Landuyt, Bruxelles, p.29 à 36. (voir p. 34: « Un dragon dévastait Bruxelles, ses campagnes, ses bois et ses marais. D'aucuns affirment même que l'allée du Dragon, qui existait autrefois dans notre cité, tirait son nom du séjour qu'y fit cet animal fabuleux. » Cet auteur était donc au courant de cette vieille tradition concernant le "Draeckenganck".)
  • Jean d'Osta, Dictionnaire historique des rues de Bruxelles,
  • Jean d'Osta, Les rues disparues de Bruxelles, p. 62.
  • ARCHIVES GÉNÉRALES DU ROYAUME, Wijkboeken de Bruxelles, Kaesemercktwijck.

Notes[modifier | modifier le code]

  1. Jean d'Osta, dans son livre sur les Rues disparues de Bruxelles, se trompe en disant que cette ruelle a eu un débouché sur la Grand-Pace puisqu'elle était située sur le côté opposé à celui qui donne sur la Grand-Place.
  2. Jean d'Osta, Les rues disparues de Bruxelles, p. 62.
  3. Archives Générales du Royaume de Belgique, Notariat Général de Brabant, Notaire Van den Eede, protocole n° 1159, acte du 4 mai 1709 (n° 69), « Heer ende meester François Heymans, advocaat van den Souvereynen Raede van Brabant cum suis ». Il vend « een groote erve gelegen op de Caesemerckt » pour une valeur de 3.000 florins. Comme le précisent les Wijckboeken, c'est sur ce terrain que sera directement construit en 1709 la grande et belle maison appelée au Dragon de Fer (Den Eyseren Draeck), actuel n° 15 et 17 de la rue du Marché aux Fromages.
  4. Archives Générales du Royaume, Wijckboeken, n° 23, Coop « Sekere groote gebombardeerde hoffstadt ofte erve waar op desen twee huijsen hebben gestaen genoemt den Grooten ende den Cleijnen Draeck, behoudelijck dat het huijs den Cleijnen Draeck daer naer is geheeten geworden de Witte Roose metten erve van het achterste huijsken gelegen in t' Draeckstraetien achter de voors. groote hoffstadt....metten schoonen grooten nieuwen huijs die den transportant corts naer sijn vercrijge daerop heeft doen maecken alwaer tegenwoordig is uijthangende den Eijseren Draeck ». Nous donnons ici la retranscription complète de l'acte des Wijckboecken de Bruxelles: Archives Générales du Royaume, Wijckboeken de Bruxelles. « SMALBEECK WYCK. N° 23 COOP Item 7 April 1740 voermiddagh ten thien ure heeft Sr Joannes Bapta van Dievoet den Jonghen ende Joe Elisabeth van der Meulen sijne huijsvrouwe vercreghen weghens Sr Joannes Bapta van Dievoet den Ouden, sekere groote gebombardeerde hoffstadt ofte erven waerop voor desen twee huijsen hebben gestaen genoemt den Grooten ende den Cleijnen Draeck, behoudelijck dat het huijs den Cleijnen Draeck daernaer is geheeten geworden de Witte Roose metter erve van het achterste huijsken geleghen int’ Draeckstraetien achter de voors groote hoffstadt beneffens alnoch sekere erffken ofte plaetsken in de lenghde ende breede geleijck dat aldaer geleghen was achter den wonhuijse des transportants met een ander erffken twelff voeten buijten s’muurs ende breedt tusschen de 5 a 6 voeten allent t’welck ineen is geincorporeert metten schoonen grooten nieuwen huijse die den transportant corts naer sijn vercrijge daer op heeft doen maecken alwar tegenwooordigh is uijthanghende den eijseren Draeck gestaen ende geleghen op de Casemerckt comende met d’eene zeijde ter kercke van St Jans weerts teghens eenen ganck aldaer sijnde ende metter andere zeijde ter merckt weerts aen de goeden der weduwe Walravens Meeus ende nu Segher Goossens Item alnoch sekere onder erve alwaer teghenwoordige de kokene oft eteplaetse van Sr Claudius Empereur ende Joe Maria Joanna Michelle sijne huijsvrouwe op is staende van sekeren hunnen achter huijse geleghen in de Hoedemaeckers straete in eenen ganck achter den huijse den Rooden Houdt wesende de selve onder erve breedt elft voeten salvo justo die is lanck 14 ½ voeten salvo justo is comende teghens de ete plaetse des transportants van het welck hij heeft gemaeckt een kelderken die hij heeft geunieert aen sijnen voors. nieuwen grooten huijse genoemt den Eijseren Draeck ende dat met allen de boiseringhen in den selven huijse wesende beneffens de schilderijen in de selve boiseringhen sijnde met buffet rebbanck ende de goude leiren hanghende in de voor camere beneden ter straete alsmeede de schrapprijen staende naghelvast in den voors. huyse, voor vrij suijver ende onbelast et prout latius in his..St Stadts Pontpengen. Gepassert sub G. van Veen 5 April 1740. COOP Item 24 Januarij 1777 naer middagh ten drij ure hebben D’heer Joannes Baptista van Dievoet ende Joe Anna Maria Lambrechts gehuijschen vercreygen teghens Joe Anna Maria Francisca van Dievoet geassisteert van d’hr Henricus Josephus vander Borcht haeren man ende momboir, Item teghens D’heer Petrus Jacobus Josephus ende D’heer Franciscus Josephus van Dievoet ende Jo Maria Elisabeth ende Maria Anna Josepha van Dievoet ieder van hun voor een sesde paert van ende in de naerbes(schreve) goederen waervan het resterende sesde paert aen den acceptant is competerende, dats te weten vijff sesde paerten van ende in sekere groote gebombardeerde hoffstadt ofte erven in den wijckboeck gequ(oteert) n° 23 Smaelbeeckwijck hier voren breeder vermelt. St Stadts Pontpengen f 17500 out. Gepasseert sub H. T’kint 17 Januarij 1777. Verte. CONSTITUTIE Item ijsdem die et hora hebben den heere Henrikus T’kint secretaris deser stadt Brussel ende Joe Maria Theresia Josepha, Joanna Barbara ende Joe Maria Cornelia T’kint huijsvrouwe van d’heer Lucas Joannes de Roovere die bij den voors. instrumente present sijne huijsvrouwe ten effecte naerbes. heeft geauthoriseert vercreghen teghens D’heer Joannes Baptista van Dievoet ende Joe Anna Maria Lambrechts gehuijsschen eene erffelijcke rente van drij hondert sestige guldens courant geldt s’jaers a rate den penninck xxv gemodificeert op drij hondert vijffthien guldens courant gelt s’jaers ende also teghens drij ende een halff per conto in capitael neghen duijsent guldens wissel geldt, Item alnoch eene erffelijcke rente van twee hondert veertige gul(den)s courant gelt s’jaers aen den voors. D’heer Lucas Joannes de Roovere ende Joe Maria Cornelia T’kint gehuijsschen gemodifieert op twee hondert thien guldens courant gelt s’jaers ende alsoo a rate van drij ende een helff par cento altijt beijde de respective renten achthien Januarij vallende in cappitael sesse duijsent guldens beset ende bewesen op den huijse hiervoren vermelt ende ist’selve geschiet met consent der naeste vrinden et prout latius in his. Non debet pontpeningen. Gepasseert sub P. W. de Fraye 18 Januarij 1777. »
  5. Victor Devogel, Légendes bruxelloises, illustrations de C.-J. Van Landuyt, Bruxelles, pp.29 à 36. Voir p. 34 : « Un dragon dévastait Bruxelles, ses campagnes, ses bois et ses marais. D'aucuns affirment même que l'allée du Dragon, qui existait autrefois dans notre cité, tirait son nom du séjour qu'y fit cet animal fabuleux. »

Voir aussi[modifier | modifier le code]

Liens externes[modifier | modifier le code]