Auxilia palatina

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.

Auxilia palatina (singulier auxilium palatinum) étaient des unités d'infanterie du Bas-Empire romain.

Certaines de ces unités avaient des noms spéciaux tels que Cornuti ou Brachiati ; d’autres semblent porter le nom du peuples au sein duquel ont été recrutés les premiers éléments de l'unité, beaucoup d'entre-elles provenant de l'est de la Gaule, ou ayant comme origine les barbares germains. Ces unités sont toutes devenues des unités « auxilia palatina » quand vers l'an 365 une distinction a été faite entre les palatina et le reste des Comitatus. Il n'y a aucune preuve directe de la composition d'un auxilium mais on estime le nombre de soldats de ces unités entre 600 et 700[1]. Certains auxilia sont attestées comme limitanei, en particulier sur le Danube. On ne sait pas si elles étaient considérées comme faisant partie d'une catégorie différente d'unité.

Liste des auxilia palatina[modifier | modifier le code]

Liste des auxilia palatina repris au début du Ve siècle dans la Notitia Dignitatum :

  • Cornuti seniores
  • Brachiati seniores
  • Petulantes seniores
  • Celtae seniores
  • Batavi seniores
  • Mattiaci seniores
  • Mattiaci iuniores
  • Ascarii seniores
  • Ascarii iuniores
  • Iovii seniores
  • Cornuti iuniores
  • Sagittarii Nervii
  • Leones seniores
  • Leones iuniores
  • Exculcatores seniores
  • Sagittarii Tungri
  • Exculcatores iuniores
  • Tubantes
  • Salii
  • Grati
  • Felices seniores
  • Felices iuniores
  • Gratianenses seniores
  • Invicti seniores
  • Augustei
  • Iovii iuniores
  • Victores iuniores
  • Batavi iuniores
  • Bructeri
  • Ampsivarii
  • Gratianenses iuniores
  • Valentianenses iuniores
  • Raeti
  • Sequani
  • Sagittarii venatores
  • Latini
  • Sabini
  • Brachiati iuniores
  • Honoriani Atecotti seniores
  • Honoriani Marcomanni seniores
  • Honoriani Marcomanni iuniores
  • Honoriani Atecotti iuniores
  • Brisigavi seniores
  • Brisigavi iuniores
  • Honoriani Mauri seniores
  • Honoriani Mauri iuniores
  • Celtae iuniores
  • Invicti iuniores Britanniciani
  • Exculcatores iuniores Britanniciani
  • Felices Valentinianenses
  • Mattiaci iuniores Gallicani
  • Salii Gallicani
  • Sagittarii Nervii Gallicani
  • Iovii iuniores Gallicani
  • Seguntienses
  • Galli victores
  • Honoriani victores iuniores
  • Honoriani ascarii seniores
  • Felices iuniores Gallicani
  • Atecotti iuniores Gallicani
  • Tungri
  • Honoriani Gallicani
  • Mauri tonantes seniores
  • Mauri tonantes iuniores

Notes et références[modifier | modifier le code]

  1. (en) Arnold Hugh Martin Jones, History of the Later Roman Empire, Oxford, Blackwell, , p. 682